Hoe herken je een ziek konijn? Konijnen zijn meester in het verbergen van pijn of ongemak, hierdoor is het soms lastig te beoordelen of er wat mis is met je lieve huisdier. De meest kleine signalen worden afgegeven op het moment van ziekte, deze signalen worden vaak niet eens opgemerkt juist doordat ze zo onopvallend zijn. Wist je dat veel konijnen maar een leeftijd bereiken van 2 jaar door ziekte terwijl een gemiddeld konijn zeker 6 tot misschien wel 10 jaar oud wordt? In dit artikel bespreken we waar je op moet letten, welke symptomen worden veroorzaakt door ziekte en wat kun je doen om jouw konijn hierbij te helpen?
Waarom laat een konijn niet zien dat hij ziek is?
Om te beginnen gaan we eerst eens kijken wat het veroorzaakt dat ziekte slecht te herkennen is bij konijnen. Konijnen zijn, zoals je wellicht al zult weten, prooidieren. Dit betekend dat ze ten alle tijden alert zijn op hun omgeving, schrik gedrag en vlucht gedrag kunnen laten zien maar ook dat ze zich groter en sterker voor kunnen doen dan ze zijn. In de natuur wordt een ziek konijn al snel prooi van roofdieren, dit is exact de reden dat konijnen zo goed zijn in het verbergen van zwakte. Het betreft dus een soort zelfbescherming welke het konijn heeft vanuit zijn natuurlijke instinct.
Let op voor afwijkend gedrag bij je konijn
Op het moment dat je konijn ziek is zal hij dus niet zoals een mens duidelijke signalen afgeven van pijn of ongemak. Toch zijn er vaak hele kleine signalen of gedragingen welke het konijn laat zien op het moment dat hij zich niet fit voelt. Het is dan ook altijd belangrijk om afwijkend gedrag snel te signaleren. Wat afwijkend gedrag exact inhoudt is voor elk konijn natuurlijk anders. Wanneer jouw konijn normaalgesproken vrolijk op je af komt gehuppeld uit het konijnenhok, kan er iets mis zijn wanneer hij dit in de ochtend ineens niet meer doet. Of wanneer jouw konijn altijd direct komt eten en dit op een ochtend niet doet, ook in dit geval kan er wat mis zijn met het konijn. Wat afwijkend gedrag is voor jouw konijn is dus afhankelijk van het normale gedrag maar toch zijn er een aantal dingen waarop je moet letten, dit heeft voornamelijk te maken met de lichaamstaal van het konijn.
Afwijkende signalen of gedrag bij konijnen
Zoals je hierboven al hebt kunnen lezen is het dus voor ieder konijn anders wat er verstaan wordt onder ‘afwijkend gedrag’ Toch zijn er bij ziekte vaak dezelfde signalen te zien bij konijnen, de mate waarin dit zichtbaar is of opvalt is dan per konijn weer verschillend. Hieronder geven we je een aantal opmerkelijke signalen welke kunnen voorkomen bij een ziek konijn;
Afwijkend Gedrag:
- - Niet willen eten, zelfs niet van de favoriete snacks
- - Vluchtgedrag, verstoppen in het verblijf
- - Lusteloosheid, loom of zelfs helemaal niet reageren op bewegingen
- - Het hoofd naar boven of achterover houden
- - Het konijn houdt zijn hoofd scheef naar één kant
- - Omvallen bij lopen of wassen
- - Met een gebolde rug zitten waarbij de poten onder het lichaam steken
- - Vreemde bewegingen tijdens het liggen of lopen
- - Piepen, grommen of zelfs gillen
Lichamelijke klachten:
- - Afwijkende grootte, vorm of hoeveelheid keutels of urine
- - Bloed in urine of in de ontlasting van het konijn
- - Snotneus met niezen en eventuele afscheiding uit de neus
- - Een doffe vacht of troebele zintuigen (ogen/oren)
- - Hoorbare en onrustige ademhaling
- - Schudden met het hoofd of overmatig krabben aan de oren
Meer afwijkende gedragssignalen bij konijnen
Boven genoemde klachten zijn een greep uit de symptomen welke konijnen kunnen hebben bij ziekte. Natuurlijk kan het zo zijn dat jouw konijn nét een andere ziektebeeld geeft, als eigenaar van een konijn kun je deze signalen natuurlijk het beste beoordelen. Toch is het belangrijk direct te reageren bij een van bovenstaande symptomen. Een ziek konijn kan namelijk binnen 24 uur levensbedreigend ziek worden door het gebrek aan voeding of drinkwater. Een konijn heeft een continue werkend darmstelsel, wanneer een konijn stopt met eten door ziekte zal het darmstelsel stil komen te liggen. Dit heeft drastische gevolgen voor het konijn, wat kan resulteren in dodelijke gevolgen. Het is dus belangrijk dat je signalen snel opmerkt en weet wat te doen in dergelijke situaties. Hieronder schetsen we de meest voorkomende ziektes bij konijnen, de signalen en symptomen welke zichtbaar zijn bij de ziektes én wat je moet doen in het geval dat je deze signalen ziet bij jouw konijn.
Luchtwegproblemen bij konijnen
Net zoals wij mensen kunnen ook konijnen problemen krijgen met luchtwegen. Het ene konijn is hier gevoeliger voor dat het andere konijn. Een gezond konijn kan natuurlijk altijd wel eens niezen maar wanneer jouw konijn met regelmaat en een aantal keren achter elkaar niest kan dit wijzen op ziekte. Vaak gaat dit gepaard met snotterige afscheiding uit de neus en zichtbaar afwijkend gedrag zoals loomheid en niet willen eten. Een konijn met een heftige verkoudheid moet worden behandeld door de dierenarts. Wanneer het konijn niet wordt behandeld voor de heftige verkoudheid kan de bacterie zich razendsnel vermenigvuldigen in het lichaam, dit kan de ziekte Pasteurellose veroorzaken (dit wordt onder de konijnenliefhebbers ‘snot’ genoemd) Deze aandoening kan het beste worden vergeleken met een chronische verkoudheid welke zeer besmettelijk is voor andere konijnen. Een konijn met zichtbare snot verschijnselen moet dus worden behandeld.
Evenwicht stoornis bij konijnen
Helaas zijn er ook ernstige konijnenziektes waar niet tegen geent kan worden. Deze ziektes worden verspreid door virussen in de lucht of doorgegeven via andere soortgenoten. Een gevaarlijke konijnenziekte waarvoor niet gevaccineerd kan worden is EC. EC is een afkorting van Encephalitozoön cuniculi, deze besmettelijke infectieziekte komt wereldwijd voor. Een konijn met EC krijgt problemen met het evenwichtsorgaan, hierdoor wordt het konijn "scheef". Het konijn valt om tijdens het wassen en lijkt ineens geen evenwicht meer te kennen. Veel konijnen met EC houden het hoofd schuin naar één zijde, dit noemen we torticollis en dit is ook een van de eerste signalen welke je daadwerkelijk direct kunt zien bij een konijn met EC. Deze konijnziekte is heftig, kan behandeld worden maar dit vraagt een lange weg van intensieve verzorging voor het konijn. EC wordt veroorzaakt door een virus welke gek genoeg door heel veel konijnen vanaf de geboorte al wordt meegedragen, deze ziekte kán tot uiting komen bij langdurige stress of ziekte en door het verzwakte imuumsysteem van het konijn de kop opsteken. Het is bij EC zéér belangrijk dat er direct, maar dan ook écht direct, wordt gestart met een behandeling. Een dag afwachten kan dodelijke gevolgen hebben én het vermoeilijkt het prodces van herstel. Alleen door direct te starten met een behandeling is het mogelijk het konijn te redden, helaas wil een behandeling echter niet zeggen dat het konijn erbovenop komt. Dit is afhankelijk van de mate van het virus in het lichaam, de verzorging, de kracht van het konijn, de leeftijd en leefomstandigheden en ga zo maar door. Wanneer de behandeling wél effectief aanslaat kan het zijn dat het konijn het scheve hoofd blijft houden maar de gezondheid verder wel onder controle te houden is.
Vachtmijt bij konijnen
Vachtmijt is vaak snel te herkennen bij een konijn. Het konijn gaat overmatig krabben en zelfs bijten in de vacht door de jeuk van de mijt. Vaak is dit ook in de vacht van het konijn goed zichtbaar, er ontstaan kale plekjes in de vacht en eventueel korstjes. Vachtmijt bij konijnen wordt veroorzaakt door de Cheyletiella parasitovorax bacterie. Naast het feit dat mijt in de vacht ontzettend vervelend is voor het konijn is het ook besmettelijk. Het is dan ook belangrijk dat je snel actie onderneemt en het konijn op een goede manier laat behandelen bij een konijnkundige dierenarts. Tijdens de behandeling zal je geadviseerd worden extra goed te letten op de hygiëne in het hok en ook de vacht van eventuele hokgenoten dient gecontroleerd te worden op de aanwezigheid van vachtmijt.
Oorontsteking bij konijnen
Een oorontsteking is erg vervelend bij konijnen, ze hebben hier dan ook zichtbaar last van. Het konijn schud overmatig met de oren, houdt het hoofd soms wat scheef en heeft overduidelijk last van het gehoorstelsel. Het kan hierbij voorkomen dat er pus en afscheiding uit het oor van het konijn komt, dit is natuurlijk een rode vlag welke vraagt om directe actie. Een oorontsteking kan ook onopgemerkt blijven, het is dan ook belangrijk om de oren van jouw konijn zo nu en dan te controleren. Zijn de oren schoon en vrij van pus dan is er niets aan de hand. Merk je een afwijking in de oren van het konijn of door het gedrag van het konijn? Neem dan contact op met de dierenarts om het konijn te laten behandelen voor de ontsteking. Een konijnen met oorontsteking kan het hoofd schuin of scheef houden, in dit geval is het ook noodzakelijk andere problemen zoal het hierboven genoemde E.C. bij het konijn uit te laten sluiten.
Blaasproblemen bij konijnen
Blaasproblemen komen helaas regelmatig voor bij konijnen. Dit kan hiernaast ook verschillende oorzaken hebben. Zo kan het konijn last hebben van een blaasontsteking maar ook ernstige oorzaken zoals nierstenen kunnen de oorzaak zijn van blaasproblemen. Een konijn met blaasproblemen kan ineens niet meer zindelijk zijn (plast buiten het konijnentoilet terwijl dit normaal niet zo is) Het konijn maakt regelmatig kleine plasjes in en rondom het hok en heeft moeite met het uitdrukken van de urine, hiernaast kan ook bloed in de urine voorkomen. Konijnen met blaasproblemen kunnen ook zichtbaar en hoorbaar pijn hebben door te tandenknarsen, wanneer je konijn begint met tandenknarsen laat hij de pijn écht heel duidelijk zien dit betekend dus ook dat de pijn erger wordt. Een blaasontsteking kan worden behandeld door middel van een antibiotica kuur via de dierenarts, toch is het belangrijk ook verder te laten onderzoeken of er geen andere problemen zijn zoals nierstenen. De dierenarts kan je hierbij natuurlijk helpen.
Verstopping bij konijnen
Problemen met de ontlasting is misschien wel de meest voorkomende ‘ziekte’ bij konijnen. De keutels van een konijn zeggen veel over de staat van de gezondheid. Een mooie ronde, goudkleurige keutel is perfect, bij een dreigende verstopping is er een duidelijk verschil te zien in de keutels. Het aantal van de keutels wordt minder en de keutels worden aanzienlijk kleiner. Verstopping bij een konijn ontstaat vaak in de rui periode, konijnen wassen zichzelf gedurende de hele dag en de loslatende vacht komt hierdoor terecht in het darmstelsel. Waar een kat een haarbal kan opbraken, kan een konijn dit helaas niet de haren moeten door het darmstelsel weer naar buiten. Bij een grote hoeveelheid haar kan dit dus problemen geven en verstopping veroorzaken. Een echte verstopping bij jouw konijn is dodelijk, het is dan ook belangrijk dat je dit voor bent. Er zijn verschillende natuurlijke middelen op de markt welke de spijsvetering van het konijn verbeteren én haren in het darmstelsel kunnen afbreken. Merk je dat de keutels van jouw konijn kleiner worden dan is het verstandig hier direct mee te starten. Ben je al verder in het ziekte beeld en is er al een verstopping bij jouw konijn? Dan is het belangrijk direct een bezoek te brengen aan de dierenarts welke je hierbij kan helpen.
Diarree bij konijnen
Nu we het toch hebben over de ontlasting, diarree bij konijnen komt helaas ook erg vaak voor. Konijnen hebben een zeer gevoelig darmstelsel en wisselingen in het voer of dieet van het konijn kunnen diarree veroorzaken. Diarree bij konijnen is niet alleen heel vervelend, het is ook gevaarlijk. Zeker bij buiten konijnen is een vieze kont écht een no-go. Vieze konijnenbillen trekken vliegen aan, waaronder de vleesvlies. Deze vlieg legt eitjes op of rondom de billen van het konijn en wanneer deze uitkomen ontstaan er maden, deze maden vreten zich letterlijk een weg in het lichaam van het konijn. Los van het feit dat dit écht verschrikkelijk is om mee te maken wil je dit natuurlijk ook voorkomen voor het konijn. Wanneer een konijn diarree heeft is het aan te raden direct te stoppen met hardvoer (brokjes) en snacks, het konijn krijgt enkel hooi en water. Op deze manier probeer je het darmstelsel rustig te krijgen, in tussentijd is het erg belangrijk dat je het konijn ook schoon houdt. Was het konijn absoluut niet in bad, maar maak de billen wel goed schoon. Hierna is het belangrijk te achterhalen waardoor de diarree is ontstaan, vaak is dit door een wisseling in de voeding. Wanneer je twijfelt of wanneer het konijn naast diarree meer ziekte verschijnselen vertoont is het aan te raden te overleggen met de dierenarts voor advies.
Bron : Freepik
Gebitsproblemen bij konijnen
De tanden van een konijn groeien het gehele leven door, je kunt dit vergelijken met nagels bij ons mensen. Het is dan ook belangrijk dat er voldoende slijtage is op de tanden, anders loop je de kans dat deze door gaan groeien. Dit verschijnsel noemen we olifanten-tanden, het konijn heeft letterlijk tanden zo groot als die van een olifant en kan hierdoor slecht of zelfs helemaal niet eten. Vaak is dit een probleem welke ontstaat door de verkeerde voeding, door het gebrek aan vezelrijke voeding (zoals hooi) ontstaat er te weinig slijtage wat er voor zorgt dat de tanden groeien buiten proporties. Een konijn met gebitsproblemen stopt met eten, kan kwijlen en soms een beetje smakken maar zelfs tandenknarsen kan een gevolg zijn van tandpijn. Ook kan het konijn een aangeboren afwijkende tandstand hebben, dit is vaak al op vrij jonge leeftijd duidelijk. Heeft jouw konijn een goede slijtage maar merk je toch dat er gebitsproblemen zijn? Dan kan het zijn dat het konijn haken heeft op de kiezen, deze haken zijn scherp en prikken in het tandvlees of de wang van het konijn. Hierdoor stopt het konijn met eten, simpelweg omdat het té veel pijn doet. Een konijn met gebitsproblemen kan dit niet zelf oplossen, een dierenarts bezoek is dan ook écht een must bij tandproblemen van konijnen.
Gasvorming bij konijnen
Gasvorming is een veel voorkomend probleem bij konijnen, vaak wordt dit echter niet opgemerkt door baasjes. Een gasbuik wordt officieel Tympanie genoemd, te vergelijken met een opgeblazen gevoel bij ons. Waar dit bij ons mensen echter onschuldig is, is dit het niet voor konijnen. Een konijn met gas zal stoppen met eten, waardoor het lichaam zich letterlijk vult met gas. Deze gasbellen kan het konijn niet wegkrijgen en hierdoor ontstaat een maag en darmstelsel voor gas. Dit verschijnsel is dodelijk wanneer een konijn hier niet tijdig voor behandeld wordt. Een konijn met een gasbuik toont verschijnselen zoals; stoppen met eten, vreemde bewegingen en een opgezette buik welke vaak hoorbaar borrelt, kleine keutels, minder keutels en uiteindelijk stopt het konijn met keutelen. Het gas in de darmen kan veroorzaakt worden door een verandering in voeding, het eten van iets niet eetbaars, stress of angst, te weinig vezelrijke voeding (hooi), problemen met het gebit, te veel koolhydraten in de voeding (bij gemengd voer of verkeerde snoepjes), medicatie, we kunnen nog wel even doorgaan. Gas ontstaat vrij snel bij konijnen maar dit betekend niet dat het geen directe actie vraagt. Gasvorming betekend spoed bij konijnen, het gas moet zo snel mogelijk uit het lichaam. Heb je geen kennis op dit gebied dan is een bezoek aan de dierenarts écht aan te raden. Een konijn met gas moet direct worden geholpen want dit verschijnsel is zéér pijnlijk voor konijnen.
Bron: Freepik
RHD bij konijnen
Gelukkig worden tegenwoordig veel konijnen netjes ingeënt tegen de bekende konijnenziektes. Maar helaas is dit nog niet in alle gevallen zo. Er zijn een aantal konijnenziektes waar tegen geënt kan worden, 1 hiervan is RHD. Sinds eind 2015 is hier helaas ook een tweede variant van opgedoken in Europe én ook Nederland. RHD is dodelijk en te herkennen aan een aantal symptomen: Benauwdheid, diarree en koorts. De ziekte veroorzaakt bloedingen in organen zoals de lever, darmen en longen. Het kan ook zo zijn dat het konijn vrijwel geen symptomen laat zien, dit komt omdat de loop van deze ziekte snel gaat, het kan binnen een aantal dagen resulteren in dodelijke gevolgen waar weinig tegen gedaan kan worden. Het advies is dan ook : Ent de konijnen tijdig en voorkom een besmetting met RHD bij je konijn.
Myxomatose bij konijnen
Myxomatose is ook één van de ziektes waarvoor we onze konijnen vaccineren. De ziekte is herkenbaar aan verdikte ogen welke vaak ook een rode verkleuring laat zien. Myxomatose komt veel voor bij wilde konijnen, waardoor helaas ook onze konijnen dit risico lopen. Myxomatose wordt overgebracht door muggen, het is dus helaas niet zo dat binnen konijnen hiermee niet besmet kunnen raken. Gelukkig kunnen konijnen gevaccineerd worden tegen dit virus en dit ook wel noodzakelijk. Een konijn met Myxomatose zal het vrijwel nooit overleven, er is dan ook geen medicijn welke de klachten doen verminderen of verbeteren. Wanneer de symptomen van deze ziekte de kop opsteken is het eigenlijk vaak al te laat. Wel is het belangrijk direct andere konijnen in veiligheid te brengen in dit geval, daar het zeer besmettelijk is.
Eenzaamheid bij konijnen
Het zal niet direct het eerste zijn waar je aan denkt bij konijnziektes. Maar ook een eenzaam konijn kan vervelende lichamelijke klachten krijgen. Konijnen zijn zeer gevoelige dieren en bij stress kan het konijn ziek worden. Wanneer een konijn alleen gehouden wordt kan dit ook gevolgen hebben voor de gezondheid van het konijn. Het konijn kan zichzelf gaan kaalplukken, bijten in tralies, weigeren te eten. Het zijn maar een aantal punten welke eenzame konijnen vertonen. Een konijn hoort dan ook niet alleen te zijn, voor een gezond en gelukkig konijn woont élk konijn mét een minimaal een soortgenoot in het verblijf.We hopen dat je een beeld hebt gekregen waarop je moet letten bij een ziek konijn. Wat je kunt doen om jouw konijn te helpen en welke stappen je moet zetten bij de verschillende symptomen. Heb je vragen of opmerkingen neem dan gerust contact met ons op, of laat jouw bericht achter onder dit artikel. Wil je meer lezen over konijnen? Bekijk dan zeker onze blog pagina waar je veel onderwerpen vind over konijnen zoals:
Blog: Verzorging van een konijn
Blog: Wat heb je nodig voor een konijn?
Blog: Hoe groot moet een konijnenhok zijn?
Blog: Tips voor het koppelen van konijnen
Blog: Hangoor konijnenrassen
